Zouden er in deze tijd weer echte brieven geschreven worden? Post.nl schijnt het razend druk te hebben met duizenden kerstkaarten, maar pen-papier-envelop-postzegel- brieven? Ik ben bang dat mailverkeer het definitief heeft gewonnen, terwijl een echte brief zoveel meer charme heeft.
Schrijver Tsjechov en actrice Knipper leerden elkaar kennen in 1899 en trouwden in 1901. Tot zijn dood in 1904 schreven ze elkaar ongeveer duizend brieven en telegrammen, iets meer dan een per twee dagen. Tsjechov, schrijver en, tot hij Knipper ontmoette, verstokt vrijgezel, wilde een vrouw die, ‘zoals de maan, niet elke dag aan mijn hemel verschijnt’. Bovendien drong hij er bij haar op aan dat ze bleef spelen. Dat hield in dat zij meestal in Moskou verbleef terwijl hij, tbc-patiënt, in de winter de warmte van Jalta aan de Zwarte Zee opzocht.
De telefoon was nog niet ingeburgerd. Gelukkig maar, de brieven geven een openhartig beeld van een echtpaar dat alles bij elkaar nog geen jaar heeft samengeleefd. Ik dacht altijd dat ze daar allebei vrede mee hadden, maar uit de briefwisseling blijkt een gecompliceerder beeld: Tsjechov sukkelt met zijn gezondheid, Knipper voelt zich schuldig omdat ze niet voor hem kan zorgen, hij zegt dat hij zich schuldig zou voelen als ze niet meer zou spelen en ze zijn allebei bedroefd dat ze geen kind krijgen. Ook ontkomen ze niet aan kibbelpartijen. Hij vindt dat zij zich onaardig uitlaat tegenover zijn zuster (die voor hem zorgt), zij is zich van geen kwaad bewust en zegt dat ze niet echt hoogte van hem krijgt.
Maar het zijn vooral lieve woorden over en weer: ‘Dag mijn vreugde, mijn liefste Olja!…’, ‘Een kus op je denkende hoofd, moet je voelen hoe heet die is.’, ‘Addio, mijn academicus.’, ‘Liefje, betoverend moesje.’ Enzovoorts, enzovoorts. Deze keuze uit de briefwisseling (Uitgeverij Hoogland & Van Klaveren heeft er een mooi verzorgd boekje van gemaakt) is een uitgelezen aanleiding om de kou en de lockdown te weerstaan en misschien zelf ook weer eens in de pen te klimmen. Hoe zou je het vinden om een brief te schrijven of te ontvangen die eindigt met ‘Ik kus je innig en teder en druk je tegen me aan.’?
