Het Rotterdam filmfestival is niet aan mij besteed. Eén film per week vind ik meer dan genoeg, maar de laatste tijd lijkt dat aan de krappe kant om de films te zien die we willen zien. Triangle of Sadness, Babylon en Living waren om verschillende redenen zeer de moeite waard.
Living, Triangle of Sadness en Babylon gaan alledrie over een kantelmoment. De rijkaards op een luxe cruiseschip in Triangle of Sadness weten zich geen raad als ze op een onbewoond eiland belanden. Een Filipijnse schoonmaakster, tijdens een reguliere trip een naamloos iemand, goed genoeg om snel en geruisloos het zware werk te doen, blijkt de enige in het gezelschap die vuur kan maken en vissen kan vangen. Van haar machtpositie maakt ze dankbaar gebruik. Ongemakkelijke scènes tussen rijk en arm, kapitalist en socialist en een captain’s dinner dat zo zwaar over de top is, dat de ene helft van de zaal niet kan kijken en de andere helft zit te schaterlachen.
Babylon laat in spetterende beelden de overgang in Hollywood van stomme naar sprekende films zien. Het gemakkelijke geld dat decadent over de balk wordt gegooid (een feest is niet compleet zonder tenminste één dodelijk slachtoffer), moet opeens verdiend worden. Beroemde acteurs blijken in sprekende rollen plotselings houten klazen om wie het filmpubliek zit te lachen. Sommigen hebben zich aangepast, anderen zijn de klap niet te boven gekomen. Laurel en Hardy bijvoorbeeld bleken in geluidsfilms minstens zo goed uit de voeten te kunnen, van Buster Keaton en Charlie Chaplin herinneren wij ons toch vooral de stomme films.
Het moet een feest zijn geweest om Babylon te maken. Het ziet er prachtig uit en vooral de opnamescènes (met en zonder geluid) zijn heerlijk. Het is sowieso prettig voor acteurs en actrices om een acteur of actrice te spelen, maar nu kunnen in stomme scènes alle remmen los. De regisseur brult aanwijzingen die direct worden opgevolgd. Als er dan bij een geluidsopname iemand niest, krijgt de opnameleider een hartverzakking omdat alles weer opnieuw moet.
Brad Pitt speelt een steracteur die niet tegen de nieuwe eisen is opgewassen. Dat betekent dat hij scènes in een sprekende film zó moet spelen dat het lijkt alsof hij zijn best doet, maar het voor iedereen duidelijk is dat het ouderwets, oubollig en lachwekkend is. Met haar dat te donker is geverfd, is hij een te oude jeune premier. Het kan aan mij liggen, en ik zie niet alles, maar ik vind Pitt de laatste jaren een acteur die simpelweg geen slechte rollen speelt.
Living is een heel andere film. Bill Nighy speelt Mr. Williams, een oudere ambtenaar in een overheidsgebouw waar iedereen zijn uiterste best doet om alle ingekomen verzoeken door te schuiven naar een andere afdeling of ze in een lade te laten verdwijnen. Als hij kanker krijgt, beseft hij dat hij tot dan toe eigenlijk niets heeft gedaan met zijn leven en belsuit het om te gooien.
Living is een remake van Kurosawa’s Ikiru, en de fragmenten die zijn te vinden op internet, zijn direct herkenbaar als je Living hebt gezien, tot in het kantoor van de hoofdpersoon. Ikiru was weer geïnspireerd op een novelle van Tolstoj, De dood van Iwan Iljitsj. Tolstoj beschrijft zeer indringend het stervensproces van Iwan Golowitsj, een man die zijn slechte huwelijk ontvlucht door zich op zijn werk te storten en als enige pleziertje kaartavondjes heeft. Als hij kanker krijgt wordt hij steeds meer op zichzelf teruggeworpen. Hij vraagt zich af of hij goed geleefd heeft en vraagt bijna vergiffenis aan vrouw en zoon.
Voor een geschreven verhaal is dat genoeg, voor een film niet. Daar moet iets in gebeuren, de filmpersonages proberen uit alle macht toch nog iets te betekenen, iets tastbaars te realiseren. Vindt Golowin tenslotte alleen rust als hij zijn voeten kan laten rusten op de schouders (!) van een jonge knecht, in een film gaat de hoofdpersoon op pad met een jonge vrouwelijke ex-collega.
Bill Nighy is een acteur die we in zeer uiteenlopende rollen hebben gezien (Davy Jones in The Pirates of the Caribbean! Je weet wel, die engerd met dat octopushoofd), maar nu ingeleefd en precies een lichtelijk contactgestoorde Engelsman speelt die bijna mummelend zijn weg vindt. Oscarnominatie!
Het filmfestival is klaar, The Banshees of Inisherin van de geweldige Martin McDonagh wachten op ons.
